حافظِ شهید؛ مدخلی دیگر بر مفهوم شهیدبودن حافظ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای فلسفه و کلام اسلامی و پژوهشگر جهاد دانشگاهی فارس

چکیده

اطلاعات ما درباره‌ی زندگی خواجه‌شمس‌الدین‌محمد حافظ شیرازی بسیار اندک است. نخستین اطلاعات درباره‌ی زندگی خواجه را در مقدمه‌ی جامع دیوان او، یعنی شمس‌الدین‌محمد گلندام، باید جُست. گلندام در بخشی از مقدمه‌ی خویش، خواجه‌حافظ شیرازی را «مولانا الاعظم الشهید السعید...» می‌خواند. آنچه در این بخش از مقدمه، همیشه، جای سؤال بوده و هست، به‌کاربردن لفظ «شهید» برای حافظ است. در این مقال کوشش شده است مدخلی دیگر بر مفهوم شهیدبودن حافظ، گشایش، بررسی، مبرهن و مستدل شود. حاصل آنکه، عرفا و صوفیان، مقام شهید را به آن دسته از حافظان و قاریان قرآن می‌دهند که در هنگام تلاوت‌، درحال دیدار، خطاب و مشاهده‌اند و عالم غیب بر آن‌ها تجلی می‌یابد؛ پس می‌توان پذیرفت که کلمه‌ی شهید، کلمه‌‌ای قرآنی‌صوفیانه‌ است برای آن دسته از قاریان و حافظانی که به دیدار عالم غیب نائل می‌آیند.

کلیدواژه‌ها

  • تاریخ دریافت: 21 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 21 اردیبهشت 1401