در حاشیۀ شرح نویسی بر دیوان حافظ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه چمران

چکیده

از دیرباز شرح‌نویسی بر متون شعری به‌عنوان نیازی برای درک بهتر این متون، رایج بوده است. تذکره‌ها و متن‌های کتاب‌شناسی از شرح‌های بسیاری نام برد‌ه‌اند که ادیبان و شعرشناسان در دوره‌های مختلف بر منظومه‌ها و آثار شعری نوشته‌اند‌‌. نوشتن شرح بر متون در خارج از ایران و قلمرو عثمانی و هندوستان بسیار رایج بوده است و بعدها، ادیبان داخل ایران از بعضی از این شروح استفاده کرده‌‌اند‌‌. دامنه‌ی شرح‌نویسی بر متون شعری‌‌‌، به گذشته محدود نمی‌شود‌‌‌‌؛ زیرا این کار همچنان ادامه دارد و بعضی از ادیبان روزگار ما نیز سال‌هایی از عمر گران‌بهای خود را وقف نوشتن شرح بر متون ادبی کرد‌ه‌اند. در این میان، همواره شرح‌نویسی بر غزل‌های حافظ بیشتر جاذبه داشته و خیل مشتاقان شعر خواجه‌ی شیراز، به‌مدد این شرح‌‌‌‌‌ها توانسته‌اند و می‌توانند دقایق و ظرایف شعر او را بهتر دریابند‌‌. شرح‌های موجود و نگاشته‌شده در روزگار ما، برحسب شیوه‌‌‌، گرایش‌های ذوقی و منظر ادبی‌‌‌ و فکری و باورداشتی نویسندگان آن‌ها متفاوت و متنوع‌اند؛ ازاین‌رو، واکاوی ویژگی‌‌‌‌‌ها و جنبه‌های مختلف این شرح‌‌‌‌‌ها می‌تواند در ارزیابی و نشان‌دادن جایگاه و سودمندی هریک مفید باشد و یاریگر خوانندگان این آثار شود‌‌. نوشتار حاضر با چنین هدفی نگاشته شده است‌‌.

کلیدواژه‌ها

  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 11 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 03 مرداد 1401