نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• منیژه عبدالهی

چکیده

اقبال و توجه عام به سخن حافظ در طول روزگاران و به ویژه در دوران معاصر، همواره این پرسش را پیش رو می‌آورد که راز ماندگاری و محبوبیت حافظ در پهنه‌ی زبان فارسی و فرهنگ ایرانی چه بوده است. پاسخ های حافظ پژوهان در پی پاسخ به این پرسش سه محور اساسی: زیبایی بیان و ظرافت های زبانی شاعرانه، طرح مفاهیم عمیق انسانی و عرفانی، و درج مضامین اجتماعی و سیاسی را برشمرده‌ و آمیزه‌ی آن‌ها را علت محبوبیت ملندگارحافظ دانسته‌اند. خلاصه می‌شود. نوشتار حاضر ضمن پذیرفتن این دلایل سه گانه بر آن است تا نشان دهد توجه حافظ به آموزه های کهن اندیشه و فرهنگ ایرانی و درج ظریف آن‌ها در زیرلایه‌های سخن، از دیگر عوامل محبوبیت حافظ به شمار می‌آید. در این راستا تلاش شده تا رویکرد حافظ به سه آموزه‌ی متشخص گفتار نیک، پندار نیک و رفتار نیک که در ناخودآگاه جمعی اقوام ایرانی ریشه دارد و نفرت او از سه اقنوم اهریمنی متضاد با این سه آموزه، واکاوی شود. این جستجو نشان می‌دهد که همراهی و هم‌راستا بودن حافظ با آموزه‌های نیک را می‌توان یکی دیگر از عوامل محبوبیت ریشه دار حافظ در میان فارسی‌زبان‌ها به حساب آورد. هم‌چنین در این نوشتار پیرگلرنگ به عنوان آموزگار و پیش برنده این سه آموزه معرفی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• حافظ
• گفتار نیک
• کردار نیک
• پندار نیک