نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آنکارا
چکیده
حافظ، بهعنوان شاعری منحصربهفرد، بعد از دورههای درخشان شعر فارسی، شعری را به وجود آورده است که میتوان آن را تلفیق و ایجازی از جنبههای مختلف شعر گذشته دانست. حافظ درنتیجهی این توانایی، به شهرتی جهانی دست یافته است. این شهرت، در سرزمین عثمانی، بیشتر از سرزمینهای دیگر (بهجز هند) بوده است. در دورهی عثمانی، تدریس فارسی بسیار شایع بوده؛ بیشتر تحصیلکردهها تاحدودی فارسی بلد بودهاند؛ علاوه بر این، از دیوان حافظ در مدارس عثمانی برای آموزش فارسی استفاده میشده است؛ بعضی از شاعران عثمانی با سرمشق قراردادن حافظ، براساس اشعار وی، نظیرهها سرودهاند؛ همچنین، بعضی از شاعران و نویسندگان، علاوه بر ترکی و عربی، به فارسی نیز مینوشتهاند. در دورهی جمهوریت، درنتیجهی گرایش قشر تحصیلکرده به فرهنگ و ادبیات غربی، علاقه و توجه به زبانهای فارسی و عربی، رفتهرفته، محدودتر شده است؛ بااینحال، زبان فارسی بهکلی بیعلاقه نمانده و شاعران و روشنفکرانی مشغول مطالعهی آثار و اشعار فارسی، ازجمله شعر حافظ بودهاند؛ همچنین، برای تدریس زبان و ادبیات فارسی، در دانشگاهها کرسیهای مخصوص باز شده و پژوهشگران به بررسی و تحقیق آثار فارسی مشغول شدهاند و مترجمان و ادیبان به ترجمهی آثار کلاسیک فارسی همت گماشتهاند. در این مقاله، نخست، ترجمههای اشعار حافظ به زبان ترکی، معرفی و سپس، سیر حافظشناسی و حافظپژوهی در ترکیه بررسی شده است؛ بنابراین، کوشش شده تا از ترجمهها، مقالات، پایاننامهها و رسالههای دانشگاهی و نوشتههای ادبی و فرهنگی دربارهی حافظ، چشماندازی مختصر ارائه شود.
کلیدواژهها